Publikacja dostępna też w 
Rok wydania 2021
Kiedy powstał biblijny Izrael? Idąc śladem relacji biblijnej, narodził się on jako naród podczas pełnego niezwykłych wydarzeń exodusu z Egiptu. Po 40 latach Izraelici dotarli do Transjordanii, zdobyli jej północne i centralne tereny, a następ - nie dokonali inwazji na zachodni brzeg Jordanu. Te wydarzenia sytuuje się na przełomie xiii /xii wieku przed Chrystusem. Królestwo Izraela – jak się zakłada – powstało w x wieku przed Chrystusem w czasach Dawida i Salomona. Konfrontacja tej opowieści z danymi archeologicznymi i aktualną wiedzą historyczną nie potwierdza jednak takiej wersji zdarzeń. Jak zatem potraktować obie „wersje”? Wykluczają się nawzajem? Uzupełniają? A może potrzeba tylko, mając wiedzę historyczno-archeologiczną, we właściwy sposób odczytać relacje biblijne? O tym jest ta książka. O narodzinach Izraela, tego historycznego i tego biblijnego. O początkach jego religii. Nosi podtytuł „szkice historyczno-biblijne”, gdyż w istocie w ośmiu rozdziałach znajdziemy tylko zarys problemów, które trzeba uwzględnić, jeśli chcemy zrozumieć przesłanie tekstów biblijnych bez konfrontacyjnego nastawienia względem historii i vice versa.
Rozdział I
Co o początkach Izraela mówi nam historia i archeologia
1. Egipt i Kanaan pod panowaniem xviii, xix i xx dynastii
2. Początki Królestwa Izraela z historycznego punktu widzenia
3. Plemiona Izraela
Rozdział II
Pochodzenie Izraelitów
1. Izrael z Kanaanu
2. Nomadzi – Szaszu
3. Hipoteza multietniczna
Rozdział III
Izrael w Kanaanie
1. Biblijny opis podboju
2. Czy i jak Izraelici wkroczyli do Kanaanu
2.1. Model podboju
2.2. Model pokojowego osiedlania się grup pasterskich
2.3. Model rewolucji społecznej
2.4. Model ewolucji społecznej
Rozdział IV
Artefakty a kwestia pochodzenia nazwy „Izrael”
1. Stela Merenptaha
1.1. Argumenty lingwistyczne
1.2. Argumenty literackie
2. Izrael 200 lat przed Merenptahem?
3. Stela z Bet Szean
4. Potencjalni przodkowie Izraelitów
4.1. Habiru – Hebrajczycy
4.2. Hyksosi
5. Nazwa „Izrael” w sensie politycznym i religijnym
6. Narodziny biblijnego „Izraela”
Rozdział V
Biblijna tradycja o exodusie a historia
1. Biblijna wersja exodusu
2. Kiedy spisano tradycję o exodusie i jakie są jej źródła
3. Góra Boga – Synaj/Horeb
4. Exodus – jedna z opcji w biblijnych tradycjach o początkach Izraela
5. Exodus – historia, która została przemilczana
5.1. Exodus – pamięć historyczna w oprawie literacko-teologicznej
5.2. Exodus z historycznego punktu widzenia
5.3. Exodus z Timna
5.4. Exodus jako symbol?
Rozdział VI
Jakub z Transjordanii/ Izaak z Beer Szeby
1. Historyczność patriarchów
2. Biblijny cykl o Jakubie
2.1. Literacki rdzeń i jego poszerzenia
2.2. Oz 12
2.3. Elementy pierwotnej tradycji o Jakubie
2.4. Podsumowanie
2.5. Realia historyczno-geograficzne
3. Izaak – enigmatyczna postać
Rozdział VII
Abraham z Hebronu
1. Teksty kapłańskie (P) w cyklu o Abrahamie
2. Teksty nie-P trudne do jednoznacznej klasyfikacji
3. Starsza kompozycja w cyklu o Abrahamie
3.1. Opowiadanie Abraham–Lot–Sodoma jako pierwszy etap w tworzeniu literackiej
tradycji o Abrahamie
3.2. Domniemany początek najstarszej części cyklu w Rdz 12
3.3. Rdz 13,5–13 jako rzeczywisty początek opowiadania Abraham–Lot–Sodoma
4. Późniejsze poszerzenia i zmiany
5. Podsumowanie
6. Realia historyczno-geograficzne
Rozdział VIII
Religia Izraela
1. Od Echnatona do Mojżesza?
2. Od politeizmu do monoteizmu?
3. Anikonizm w religii starożytnego Izraela
Skróty bibliograficzne
Bibliografia
