Rok wydania 2021
Zmiany geopolityczne w Europie i na świecie po 1989 r., upadek bloku państw socjalistycznych, pogłębiający się i rozszerzający proces integracji – którego wyrazem jest Unia Europejska – spowodowały, że polityka europejska stała się w państwach członkowskich UE niemal strategiczną polityką kierunkową w sferze zagranicznej. Doskonale można to zobaczyć na przykładzie zjednoczonych Niemiec.
Geopolityczna pozycja Niemiec w Europie po drugiej wojnie światowej była typową zmienną zależną. Początkowo ewoluowała od fazy okupacji oraz marginalizacji na arenie międzynarodowej, w połączeniu ze swoistym upokorzeniem, poprzez fazę rozpoznania zdolności do współpracy i pozyskiwania nowo powstałej Republiki Federalnej Niemiec do konkretnych inicjatyw europejskich, aż po pełnoprawne i równoprawne członkostwo w integracyjnych strukturach europejskich. W ten sposób w polityce zagranicznej (Aussenpolitik) „starej” RFN, tej przed zjednoczeniem, musiał się narodzić bardzo silny kierunek partykularny, zwrócony ku procesom zachodzącym na kontynencie europejskim, w tym przede wszystkim związanym z instytucjonalizacją współpracy międzynarodowej w Europie oraz jej tendencjami integracyjnymi, który zaczął być określany jako polityka europejska (Europapolitik).
Głównym celem pracy jest ukazanie polityki europejskiej na przykładzie Republiki Federalnej Niemiec. Przeprowadzona zostanie diagnoza tzw. infrastruktury koncepcyjnej i doktrynalnej niemieckiej Europapolitik, czyli jej funkcji, celów, głównych tendencji i kierunków ewolucji ujawnionych w praktyce integracyjnej, czynników ją determinujących oraz określających miejsce tej polityki w polityce zagranicznej zjednoczonych Niemiec. Dodatkowo ustalone zostanie, czy niemiecka Europapolitik zmieniła się z chwilą zjednoczenia Niemieckiej Republiki Demokratycznej i RFN. Jeżeli tak, to w jakim stopniu i w jakim kierunku poszły ewentualne zmiany.
Ze wstępu
Rozdział 1
Zakres przedmiotowy, podmiotowy i terytorialny pojęcia Europapolitik
1.1. Zakres przedmiotowy
1.2. Zakres podmiotowy
1.3. Zakres terytorialny
1.4. Koordynacja polityki europejskiej w ramach administracji rządowej
1.4.1. Kanclerz federalny i Rada Ministrów
1.4.2. Ministerstwo spraw zagranicznych (Auswärtiges Amt)
1.4.3. Bundestag i Bundesrat w Europapolitik
1.4.4. Wpływ niemieckich krajów związkowych na Europapolitik
Rozdział 2
Proces integracji bońskiej RFN wewnątrz Wspólnot Europejskich
2.1. Realizm „bońskich” koncepcji zintegrowanej Europy
2.1.1. Nurt chrześcijańsko-demokratyczny
2.1.2. Nurt socjaldemokratyczny
2.1.3. Nurt liberalny
2.1.4. Wizja zjednoczonej Europy w zachodnioniemieckiej partii Zielonych
2.2. Rola zachodnich Niemiec w ustanowieniu Wspólnot Europejskich
2.2.1. RFN w ekonomicznych strukturach przedwspólnotowych
2.2.2. RFN w procesie budowy Wspólnot Europejskich
2.3. RFN wobec wczesnej integracji politycznej we Wspólnotach Europejskich
2.4. RFN w procesie budowy Jednolitego Rynku
Rozdział 3
Wpływ zjednoczenia Niemiec na kształt Europapolitik
3.1. Wspólnoty Europejskie wobec zjednoczenia Niemiec
3.2. Nowa niemiecka Europapolitik
Rozdział 4
Koncepcje zintegrowanej Europy w zjednoczonych Niemczech
4.1. Konstytucjonalizm
4.2. Koncepcja szerszej Europy (The Wider Europe)
4.3. Koncepcja centralizacji
4.4. Koncepcja pogłębionej i rozszerzonej UE
4.5. Europa wielu prędkości
4.6. Europa kręgów koncentrycznych
4.7. Europa à la carte
4.8. Koncepcja „twardego rdzenia”
4.9. „Centrum grawitacji” Joschki Fischera
4.10. Rada Ministrów Europy Delors’a i Schrödera
4.11. Rada Europejska Gerharda Schrödera
4.12. Europejska Unia Bezpieczeństwa i Obrony de Villepina i Fischera
Zakończenie
Bibliografia
Spis tabel
Summary