Rok wydania 2019
Głównym celem opracowania jest zdiagnozowanie i ocena zgodności z założeniami zrównoważonego rozwoju tempa oraz procesów rozwojowych 19 wielkich miast w Polsce (19 miast rdzeniowych obszarów metropolitalnych) i znaczenia dla tego rozwoju sfery sterowania miastami. Rozwój jest rozumiany tutaj przez ilościowe i jakościowe zmiany w aspektach nazwanych w pracy podsystemami – przyrodniczym, społecznym i gospodarczym miast, czyli w sferze realnej. Sfera realna porównana zostanie z inną – sferą sterowania. Sfera sterowania miastem obejmuje pozostające w gestii władz samorządowych dokumenty na poziomie strategicznym. Są to strategie rozwoju lokalnego (LSR), własne inicjatywy np. plany, projekty, różnego rodzaju polityka, kierunki finansowania na rzecz rozwoju. Rozróżnienie na sferę realną i sferę sterowania (regulacji, zarządzania) jest spotykane w teorii makroekonomii, finansach, ekonomice przedsiębiorstw i zarządzaniu publicznym, czasem opisuje się także trzecią sferę – organizacji. Na styku sfer w wymienionych dyscyplinach dochodzi do interakcji i wzajemnego wpływu, tworzy to wiele pól badawczych.
Zawarte w monografii zagadnienia mają charakter multidyscyplinarny, a poruszane zagadnienia ogniskują się jednak wokół idei i zasad zrównoważonego rozwoju rozumianego jako proces wielowymiarowy, wieloaspektowy i dynamiczny. Opracowanie niniejsze ze względu na odniesienia do wielu dyscyplin naukowych zainteresować może nie tylko geografów. Zastosowane w analizie wskaźniki dotyczą zagadnień ekonomicznych, społecznych, ochrony środowiska, a badanie sfery sterowania odnosi się do problematyki ewaluacji i zarządzania strategicznego.
Ze wstępu
1. Ogólne uwarunkowania koncepcji rozwoju zrównoważonego
2. Cele, założenia i pytania badawcze, miejsce pracy wśród dyscyplin naukowych
3. Zakres badań, dane i jednostki badawcze
4. Postępowanie badawcze
5. Układ książki
6. Usystematyzowanie literatury i przykłady źródeł pisanych dotyczących rozwoju
zrównoważonego
1. Podstawy teoretyczne badań rozwoju zrównoważonego miast
1.1. Rozwój zrównoważony w badaniach miast, ewolucja
1.2. Pojęcie rozwoju zrównoważonego – definicje i istota
1.2.1. Termin „rozwój zrównoważony” w literaturze
1.2.2. Trwałość rozwoju w definicjach rozwoju zrównoważonego
1.3. Podejście systemowe w badaniach miast
1.3.1. Ujęcie ogólne systemu
1.3.2. Podejście systemowe
1.3.3. Miasto jako terytorialny system społeczny
1.3.4. Miasto jako system antropogeniczny
1.3.5. Metabolizm miejski
1.3.6. Sterowanie systemem miasta
1.3.7. Model systemu miasta – synteza
2. Problemy polityki równoważenia rozwoju miast
2.1. Zarządzanie i polityka rozwoju zrównoważonego w mieście
2.1.1. Polityka miejska w kontekście polityki rozwoju, polityki publicznej i konstytucyjnej
zasady rozwoju zrównoważonego w Polsce
2.1.2. Polityka miejska w kontekście zrównoważonego rozwoju w UE
2.1.3. Rozwój zrównoważony od polityki do lokalnego współrządzenia
2.2. Dokumenty strategiczne – znaczenie dla polityki rozwoju i w polityce publicznej
2.2.1. Charakterystyka tworzenia strategii rozwoju
2.2.2. Problemy funkcjonowania i rozwoju współczesnych miast
2.3. Miasto postsocjalistyczne, a wielkie miasta Polskie i problemy ich rozwoju
3. Analiza rozwoju zrównoważonego miast
3.1. Metody analizy i syntezy informacji – narzędzie I
3.2. Synteza i dyskusja wyników – narzędzie I
3.2.1. Charakterystyka wskaźników syntetycznych i globalnych
3.2.2. Synteza rezultatów analizy
3.2.3. Globalny i agregatowy wskaźnik zrównoważenia miast
4. Analiza polityki równoważenia rozwoju miast
4.1. Metoda analizy – opis narzędzia II i jego wersji (a, b, c, d)
4.2. Lokalne strategie rozwoju – narzędzie IIa
4.2.1. Wizje i misje rozwoju
4.2.2. Analizy SWOT a rozwój zrównoważony
4.2.3. Cele strategiczne i operacyjne
4.3. Nieobligatoryjne dokumenty w uchwałach rad miejskich – narzędzie IIb
4.4. Krajowe i europejskie projekty rozwojowe – narzędzie IIc
4.5. Planowanie przestrzenne – narzędzie IId
4.6. Synteza i dyskusja wyników – narzędzie II a, b, c, d
Podsumowanie i porównanie wyników badań sfery realnej i sfery sterowania w kontekście
rozwoju zrównoważonego badanych miast
Sfera realna i sfera sterowania w rozwoju zrównoważonym wielkich miast w Polsce
Odniesienie do założeń badawczych
Odpowiedzi na pytania badawcze
Wnioski i rekomendacje
Główne wnioski poznawcze
Rekomendacje i wnioski metodyczne
Uwagi końcowe
Aneks
Literatura
Spis tabel
Spis rysunków