SPIS TREŚCI

Rozdział I

Szlachcianki w państwie pruskim. Uwarunkowania pozycji, znaczenia i statusu w XIX oraz na początku XX wieku

1. Stan szlachecki w obliczu dziewiętnastowiecznych przemian polityczno-gospodarczych

1.1. Charakter szlachty pruskiej

1.2 Znaczenie polityczne w Prusach i zjednoczonych Niemczech

1.3. Pozycja gospodarcza i sytuacja ekonomiczna

2. Szlachcianki w rodzinie i społeczeństwie. Przemiany wzorców, postaw i statusu

2.1. Edukacja – model tradycyjny i jego ewolucja.

Nowe cele w programie kształcenia szlachcianek na przełomie XIX i XX wieku

2.2. Wychowanie

2.3. Rola w rodzinie

2.4. Status społeczny i działalność publiczna

2.5. Stosunek do pracy zawodowej

3. Pozycja prawna kobiet ze stanu szlacheckiego

3.1. Kobiety na tle przywilejów i obowiązków szlachty

3.2 Ograniczenia prawne kobiet zamężnych

3.3 Sytuacja prawna kobiet samotnych

3.3.1. Kobiety niezamężne

3.3.2. Wdowy

3.3.3. Rozwiedzione

Rozdział II

Samotność wśród kobiet ze stanu szlacheckiego

1. Determinanty szlacheckiej samotności

1.1 Ogólne uwarunkowania demograficzne i gospodarcze.

Samotność a procesy modernizacji

1.2. Przemiany społeczno-ekonomiczne a polityka małżeńska szlachty pruskiej

1.3. Stosunek do powtórnych małżeństw i do rozwodów

2. Kategorie samotności

2.1. Piętno „starej panny”

2.1.1. Kobiety niezamężne w opiniach społecznych

2.1.2. Specyfika i przemiany szlacheckiego „staropanieństwa”

2.2. Modele wdowiego losu

2.3. Ofiary i buntowniczki – sytuacja rozwiedzionych szlachcianek

3. Samotne szlachcianki. Obraz demograficzny (przykład pomorski)

3.1. Niezamężne, wdowy i rozwiedzione – ujęcie ilościowe w poszczególnych  pokoleniach

3.2. Samotne szlachcianki – rejestracja stanu z przełomu XIX i XX wieku

Rozdział III

Samotne szlachcianki w polityce państwa pruskiego

1. Uwarunkowania i kierunki polityki opiekuńczej wobec kobiet z elit społecznych

2. Fundacje królewskie

2.1. Fundacje jako typ instytucji opiekuńczej

2.2. Monarchia a fundacje królewskie

2.3. Znaczenie fundacji dla samotnych kobiet

2.4. Panny kanoniczki i organizacja wewnętrzna pomorskich fundacji królewskich

3. Formy pomocy finansowej

3.1. Fundusze opiekuńcze

3.2. Kasy wdowie

Rozdział IV

Stosunek rodów i stanu szlacheckiego do samotnych szlachcianek

1. Zwyczajowe i prawne formy zabezpieczenia szlachcianek na wypadek samotności

1.1. Prawo lenne i tradycja wobec kobiecej samotności

1.2. Wdowy i kobiety niezamężne w filantropijnej działalności szlachty

1.3. Samotne szlachcianki z perspektywy przekształceń zachodzących w szlacheckiej własności ziemskiej w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku

2. Samotne kobiety w polityce związków rodowych

2.1. Uwarunkowania wewnątrzrodowej polityki opiekuńczej.

Stosunek związków rodowych do szlachcianek

2.2. Pomorskie związki rodowe a zadania opiekuńcze wobec samotnych szlachcianek

3. Stan szlachecki wobec wdów i niezamężnych szlachcianek

3.1. Pozostałości starostanowych instytucji opiekuńczych dla kobiet

3.3. Samotne szlachcianki w programie opiekuńczym Stowarzyszenia Szlachty Niemieckiej

3.3.1. Kształtowanie się strategii opiekuńczych wobec kobiet

3.3.2. Praktyczny wymiar pomocy samotnym szlachciankom

3.3.3. Instytucje opiekuńcze stowarzyszenia na obszarze prowincji Pomorze

ZAKOŃCZENIE

ZAŁĄCZNIKI

1. Obsada prebend w czterech królewskich fundacjach na terenie prowincji Pomorze – przykłady

2. Obsada prebend w stanowych fundacjach dla szlachcianek w Barth i Bergen i prywatnej fundacji w Runowie (Runow) koło Słupska w 1839 roku (prowincja Pomorze)

3. Statut fundacji dla panien w Marianowie z 24 lipca 1829 r. (fragment)

4. Ordynacja fundacji dla szlachcianek w Barth z 1836 r. (fragment)

5. Zasady administracji w pierwszym schronisku dla szlachcianek w Schönebergu k. Berlina

6. Ogłoszenia o pracę szlachcianek i dla szlachcianek publikowane na łamach „Deutsches Adelsblatt” 1895–1905 (wybór)

BIBLIOGRAFIA

Wykazy

Tabele

Zestawienia

Ilustracje