Rok wydawnictwa 2019
Polskie kontakty z Kaukazem liczą ponad pół tysiąca lat, obejmujących kilka
różniących się długością i intensywnością okresów. Szczególne miejsce zajmują w nich
lata między wojnami światowymi, które przyniosły Polsce i narodom kaukaskim
odrodzenie państwowości. Bliskie relacje w przeszłości pozwoliły Polakom poznać
naj lepiej dwa narody Kaukazu Południowego – Ormian i Gruzinów. Ormianie zajmowali
się handlem towarami orientalnymi, które zaspokajały potrzeby zakochanej
w sarmackim micie szlachciców. Stworzyli dzięki temu dużą kolonię na ziemiach polskich,
co od XVI wieku umożliwiało zintensyfikowanie wzajemnych kontaktów. Już
wtedy rozpoczęło się w Polsce mitologizowanie Kaukazu, na którym umieszczano
siedziby Sarmatów. W następnych stuleciach, szczególnie w wieku XIX, wzrosło znaczenie
relacji polsko-gruzińskich. Dzięki temu na początku wieku XX istniała w Polsce
silna tradycja stosunków z Kaukazem, do której odwołali się działacze polityczni
walczący o niepodległość.
Ogromne straty demograficzne i terytorialne poniesione przez Ormian w czasie
I wojny światowej spowodowały, że nie mogli oni w pełni wykorzystać wówczas szansy
odbudowania własnego państwa. Natomiast Gruzini, najsprawniej po wybuchu
rewolucji rosyjskiej, przejęli kontrolę nad wydarzeniami politycznymi i podjęli trud
zbudowania niepodległego państwa. Zdominowali też scenę polityczną w regionie,
umiejętnie wykorzystując znaczenie Tbilisi, które pełniło w okresie panowania rosyjskiego
rolę kaukaskiego centrum. W efekcie to na ich kraju skupiła się uwaga polskich
polityków, którzy jeszcze przed zakończeniem I wojny światowej podjęli starania
o ułożenie relacji z Gruzją. Niepowodzenie tych zabiegów było wynikiem uwarunkowań
obiektywnych, niezależnych od obu zainteresowanych nim stron.
Ze wstępu
I. Kontakty polityczne i kulturalne Polaków z Kaukazem w XIX i na początku
XX wieku
Uwarunkowania stosunków polsko-kaukaskich
Polacy na Kaukazie – wyobrażenia a rzeczywistość
Kaukaska niepodległość 1918–1921 Gruzja po 1921 roku
Polska wobec Gruzji w latach 1921–1923 – stosunki konsularne
Działalność Konsulatu Generalnego RP w Tbilisi
II. Relacja Józefa Łaszkiewicza o gruzińskim powstaniu narodowowyzwoleńczym
w 1924 roku
Raport Józefa Łaszkiewicza o powstaniu gruzińskim z 1924 roku
O relacji Józefa Łaszkiewicza na temat gruzińskiego powstania przeciw bolszewikom
III. Konsulat Generalny RP w Tbilisi – organizacja i początek działalności
Raport administracyjny z 1927 roku
Omówienie raportu administracyjnego z 1927 roku
IV. Gospodarka Kaukazu Południowego w drugiej dekadzie XX wieku
Kraj Zakaukaski w roku gospodarczym 1925/26
O dokumencie „Kraj Zakaukaski w roku gospodarczym 1925/26”
V. Wizyta Stanisława Patka na Kaukazie w 1927 roku
Raport konsula Zygmunta Mostowskiego o wizycie Stanisława Patka
Omówienie raportu o kaukaskiej wizycie Stanisława Patka
VI. Szkolnictwo na Kaukazie Południowym – od utworzenia Kaukaskiego Okręgu
Szkolnego do lat 20. XX wieku
Szkolnictwo na Kaukazie
Omówienie raportu o kaukaskim szkolnictwie
VII. Stan gospodarczy Zakaukazia i jego znaczenie dla ZSRR w latach 30. XX
wieku
Referat Jerzego Tadeusza Kłopotowskiego z 1934 roku
Omówienie referatu wygłoszonego na zjeździe konsularnym
Podsumowanie
Wykaz skrótów
Bibliografia
Summary
