Rok wydania 2022
Do rąk polskiego czytelnika trafia tłumaczenie klasycznego niemieckiego tekstu Ludwiga Wilhelma Brüggemanna wydanego w 1778 roku pod tytułem Beschreibung der Stadt Stettin jako zapowiedź sztandarowego dzieła tego autora opisującego stan Pomorza pruskiego w II połowie XVIII w. (Ausführliche Beschreibung des gegenwärtigen Zustandes des Königlich-Preußischen Herzogtums Vor- und Hinterpommern). Nie jest to tekst nieznany, wręcz przeciwnie. Każdy badacz, zajmujący się dziejami zachodniopomorskich miejscowości, zaczyna swoją pracę od wypisu informacji zebranych przez Brüggemanna, którego opracowanie uznać można obecnie za rodzaj słownika geograficzno-historycznego. Dla młodych adeptów historii, dla osób zainteresowanych dziejami Pomorza, ten niezwykle ważny zabytek pomorskiego piśmiennictwa oświeceniowego jest jednak bardzo trudno dostępny. Jednakże nie chodzi w tym przypadku o jego materialną formę: o mały nakład czy przechowywanie w specjalistycznych bibliotekach. Dla współczesnego czytelnika problem stanowią zatem zupełnie inne kwestie. I nie chodzi tylko o to, że opis Szczecina napisany został w języku niemieckim. W tym przypadku bowiem trudności przysparzać może nie tylko nieznajomość języka, ale także sam krój czcionki, której używano na obszarach niemieckojęzycznych w XVIII wieku, czyli fraktura. Również składnia ówczesnej niemczyzny, a także leksyka odbiegają wielokrotnie od współczesnych zwyczajów językowych. Wszystko to powoduje, że XVIII-wieczny tekst źródłowy wywołuje potrzebę udostępniania czytelnikowi starych tekstów w nowej formie. Publikacja niniejsza stara się zatem zlikwidować wszelkie przeszkody utrudniające dostęp do treści działa L. W. Brüggemanna, dając jednocześnie możliwość zapoznania się z niezwykle interesującym opracowaniem także czytelnikowi polskiemu, nieznającemu języka oryginału. Zrozumienie dzieła ułatwia także bardzo bogaty komentarz krytyczny, objaśniający terminy, nazwy instytucji, nazwy geograficzne czy postaci historyczne wymieniane w tekście. Całość poprzedza obszerny wstęp, w którym autorka starała się zaprezentować autora dzieła i osadzić je w kontekście historycznym.
Ze wstępu
Przedmowa
Ludwig Wilhelm Brüggemann i jego dzieło
1. Ludwig Wilhelm Brüggemann – curriculum vitae
2. Opis statystyczno-topograficzny jako gatunek „pruskiej literatury urzędniczej”
3. Geneza Ausführliche Beschreibung i Beschreibung der Stadt Stettin
4. Ausführliche Beschreibung jako opis statystyczno-topograficzny
5. Beschreibung der Stadt Stettin i jego wartość źródłowa
Opis miasta Szczecina wydany przez Ludwiga Wilhelma Brüggemanna, radcę
królewskiego konsystorza i nadwornego kaznodzieję kościoła zamkowego w Szczecinie
[I. Położenie i układ przestrzenny miasta]
[II. Budynki publiczne]
[III. Kościoły]
[IV. Fundacje dobroczynne]
[V. Legaty na rzecz wsparcia ubogich]
[VI. Szkoły i biblioteki publiczne]
[VII. Urzędy królewskie i magistrat]
[VIII. Jurysdykcje miejskie]
[IX. Organizacja i struktura mieszczaństwa]
[X. Obrót handlowy Szczecina]
[XI. Manufaktury, zbyt, rolnictwo miejskie i przywileje miasta]
[XII. Podatki]
[XIII. Poczta]
[XIV. Herb]
[XV. Historia miasta]
[XVI. Posiadłości miasta]
Aneks I. Konkordancja polskich i niemieckich nazw ulic i placów
Aneks II. Miary pruskie używane w tekście
Wykaz źródeł i wybranej literatury
