Rok wydania 2016
O ile film fabularny stał się już przedmiotem opracowań dla każdego typu odbiorcy, o tyle na temat filmu dokumentalnego powstają głównie akademickie pozycje skierowane do grona bardzo wąskiego. Propozycja Mirosława Salskiego nie tylko wypełnia tę lukę na rynku wydawniczym, ale wychodzi naprzeciw wyzwaniom, jakie postawił przed książką XXI wiek – książka nie musi przegrywać z internetem i czytnikami elektronicznymi, ale włączona w pejzaż medialny nadal może pełnić swą funkcję upowszechniania wiedzy o świecie i kształtowania właściwych postaw. Autor przygotował obszerny popularnonaukowy przewodnik po filmach dokumentalnych, od kanonicznego Nanooka Roberta Flaherty’ego po Naszą klątwę, a zatem obejmujący ponad stulecie historii dokumentu, zarówno światowego, jak i polskiego. Trudno przy materiale o takiej wadze opracować książkę, która nie przytłoczyłaby czytelnika swym ciężarem. Autorowi udało się uniknąć tego niebezpieczeństwa. Świadomy swoich pisarskich atutów i pogłębionej wiedzy o historii i praktyce dokumentu wysyła potencjalnemu czytelnikowi jednoznaczny sygnał zabawnym, nowomedialnym, a zarazem osadzonym w tradycji tytułem Nanook w googlach. Książka napisana jest potoczystym stylem, pełnym językowego dowcipu, inteligentnego humoru, barwnej polszczyzny osoby o wysokiej kulturze literackiej. Co więcej, to przewodnik – jak głosi podtytuł – uzbrojony w kody QR, umożliwiające odtworzenie omawianych filmów nawet za pomocą smartfona. Oczywiście, współczesny odbiorca dysponuje dostępem do legalnych i (częściej) nielegalnych źródeł, ale tym razem to Autor wyręczył go w tych filmowych poszukiwaniach. Ograniczając wskazania do legalnych źródeł, książka kształtuje taką postawę odbiorczą, która mimo chaotycznego zarządzania prawami autorskimi i niekontrolowanego piractwa w sieci, utrwala właściwe zachowania – poszanowanie praw twórców i korzystanie z portali upowszechniających kulturę filmową.
Z recenzji
dr hab. Moniki Talarczyk-Gubały prof. PWSFTviT
Wstęp | 9
Nim nastało kino | 13
Robotnicy wychodzą z fabryki | 19
Opowieści Comocka | 27
Piękni dwudziestoletni lat dwudziestych | 33
Kino oko | 33
Pod dachami Paryża | 39
W kierunku DKF-ów | 43
Nowa rzeczowość w symfonicznym Berlinie | 44
Ćwiczenia z opisowości przy padającym deszczu | 47
Twórcza interpretacja śledziowych łowisk | 52
Lata trzydzieste | 55
Angielska szkoła dokumentu | 56
Wędrujący Irlandczyk | 60
Potęga obrazu Leni Riefenstahl | 63
Latający Holender | 70
Wojna w filmie i film na wojnie | 73
Oblężenie Warszawy i schtonk Chaplina | 75
Pocztowcy w kamaszach | 77
Kanadyjska flota w alianckim konwoju | 79
Krajowy referat foto-filmowy | 81
Dokument w planie pięcioletnim | 83
Piąta dekada dwudziestego wieku | 97
Oscar wieńczy dzieło | 97
Wolne kino Anglików | 100
Kanada dla Kanadyjczyków | 102
Francja o sztuce i wojnie | 103
Narodziny gwiazdy | 106
Polski realizm socjalistyczny | 107
Czarna seria | 112
Antypody socrealizmu | 119
Ameryka bez Jamesa Deana | 126
Holandia bez Ivensa | 127
Lata sześćdziesiąte | 129
Amerykańskie kino bezpośrednie | 130
Kino-Prawda po francusku | 134
Inny wymiar Warhola | 139
Z nienawiści do Kina-Prawdy | 141
Prowokacja w pieskim świecie | 142
Niepozorna strona Holendrów | 144
Olimpiada po japońsku | 146
Nikt nic nie wie – czeski film | 147
Spokojna obserwacja nad Wisłą | 149
Polski dokument antyfaszystkowski | 161
Radzieckie requiem dla ofiar faszyzmu | 163
Stabilizacja, stagnacja i przejściowe trudności | 165
Daleko od Wietnamu | 175
Rockumentary w USA | 176
Nienarracyjny poemat dokumentalny Herzoga | 179
Zamknięcie dekady w Polsce | 180
Kino lat siedemdziesiątych | 185
Nowa zmiana w polskim dokumencie | 185
W cieniu Statuy Wolności i wulkanu La Soufrière | 199
W cieniu nowej zmiany | 203
Warsztat formy filmowej | 206
Druga zmiana „nowej zmiany” | 213
Lata osiemdziesiąte | 237
Próba charakteru | 242
Z boku wielkiej polityki | 242
A tymczasem w Paryżu, Wenecji, Nowym Jorku, Toronto i Pardubicach | 247
Po prostu shoah | 252
Filmy drugiego obiegu | 254
Ostatnie lata PRL-u | 258
Ostatnia dekada XX wieku | 269
Odkłamywanie historii | 270
Tymczasem w Paryżu, Pradze i Berlinie sprzed lat | 279
Kosmiczny punkt widzenia Herzoga i Drygasa | 281
Poza historią, biografią i polityką | 283
1895–1995, czyli 100 lat kina | 289
Następne sto lat kina | 293
Szczęście w nieszczęściu | 294
Dwie szkoły polskiego dokumentu | 298
Szkoła Łozińskiego | 298
Szkoła Fidyka | 304
A tymczasem na festiwalach w Cannes, Amsterdamie, Paryżu i Lipsku | 309
Kinematograf 2000 | 317
Kto na prezydenta, kto na bohatera | 318
Najlepsze dokumenty XX wieku | 320
Ostatni film Leni Riefenstahl | 321
9/11 | 322
Filmy z wody, lodu i powietrza | 323
Karabasza spotkania w Warszawie i Paczkowie | 327
Pan Krzysztof, czyli bajka o Kieślowskim | 329
Siedmiu wspaniałych od bluesa i jeden od jazzu | 330
Ze śmietnika PRL-u | 334
Dzieci z nominacją do Oscara | 335
Long time observation Heleny Třeštíkovej | 337
Piłka, krzyk, wielkie żarcie i sen południowych sąsiadów | 339
Polski sen, czyli jutro już będzie inaczej | 342
Austriackie gadanie o pracy dziś | 343
Sześć europejskich spojrzeń wstecz | 344
Dokumentalne naprawianie świata | 352
Zachować pamięć | 357
Jeden dzień, jedno pokolenie | 361
Vive le Cinématograph ! | 362
Muzyczne wędrówki po świecie | 363
Niezwykłe podróże w czasie i przestrzeni | 370
Bez sporu o historię i współczesność | 376
Bardzo blisko Oscara, czyli podwójna polska nominacja | 378
Napisy końcowe | 383
Bibliografia | 387
Indeks filmów | 391
