Publikacja dostępna też w
Rok wydania 2021 (dodruk)
Mówiąc najkrócej, ta książka jest próbą pedagogicznego odmyślenia Edukacji (pisanej
wielką literą) jako czegoś, co jedni ludzie robią innym w trosce o ich człowieczeństwo,
albo o świat „ludzkich spraw”, do którego Ci pierwsi zostają zaproszeni, a także próbą
myślenia o rzeczywistości w kategoriach edukacyjnych wydarzeń współtworzonych
zarówno przez ludzi, jak i nie-ludzi. Jest o tym, że wychowywanie i kształcenie to
zawsze również robienie czegoś innego (a właściwie, zawsze najpierw jest robieniem
czegoś innego, zanim stanie się edukacją), a edukowanie to nie jedynie oddziaływania
na serca i umysły ludzi, ale zmienianie świata na wiele różnych sposobów: to podnoszenie
temperatury otoczenia (np. przez ciała uczniów i nauczycieli), to zmiana składu powietrza
(zmiana tlenu w dwutlenek węgla), to zmienianie położenia przedmiotów, tworzenie
rzeczy, zużywanie energii elektrycznej, to produkowanie spalin… Edukowanie
to dodawanie do świata całej masy różnych bytów w tym samym ruchu etc.
(Tak jak nie wychodzi się ze społeczeństwa, wchodząc do szkoły, tak samo nie przestaje
się prowadzić biologicznego, „naturalnego” życia, deliberując o ideach). Edukacja, jak ją
tu będę starał się rozumieć, jest zmienianiem świata, jest tworzeniem i niszczeniem.
Co oznacza, że nigdy nie dotyczy jedynie ucznia i nauczyciela – zawsze zmienia się całe
środowisko, a nie tylko ludzie, bo nauczanie jest zawsze budowaniem
i przebudowywaniem więcej niż ludzkiego świata.
Ta książka jest próbą uznania ról, jakie pełnią nie-ludzie w powstawaniu, trwaniu
i zmianach tego, co edukacyjne. Jest o tym, że edukacja jest zapraszaniem do współpracy
tego, co żyje (na różne sposoby), i tego, czemu takiego statusu odmawiamy. Jest o tym,
że edukacja nie(tylko)ludzka to nadzieja na zmiany w świecie, które są dobre, ale
jednocześnie takie, których do końca zaplanować się nie da, bo niewiele o nich wiemy.
Chodzi w niej o piękne ryzyko, jak pisał Gert Biesta.
Ze wstępu
Podziękowania
Wstęp (pisany do przyjaciół)
O czym jest ta książka?, Kondycja postludzka i posthumanizm, o który chodzi,
O pisaniu, Struktura
CZEŚĆ PIERWSZA
Rozdział 1
Pedagogika Trzech Zasad
Pierwsza Zasada, Druga Zasada, Trzecia Zasada
Rozdział 2
Ludzkie sprawy?
„Jesteśmy do siebie podobni!”, „Każda rzecz jest wyjątkowa!”, „Wszędzie relacje!”
Rozdział 3
Co robisz, by mieć większy SC?
Pedagogiczna troska o dobre życie, SC?!
Rozdział 4
Co badasz, kiedy badasz edukację?
CZĘŚĆ DRUGA
Rozdział 5
Płaska i relacyjna ontologia edukacji
Rozdział 6
W stronę pedagogiki nie(tylko)ludzkiej
Rozdział 7
Pedagogika bliskiego zasięgu
Środowisko, ale nie takie, jak myślisz , Uczenie się (mimo wszystko!)
Rozdział 8
Pedagogika dalekiego zasięgu
Złożoność i kwestia pedagogicznej odpowiedzialności, Troska o kolektyw
Rozdział 9
Co jest do zrobienia (we wszystkich dystansach)?
Wybrane wyzwania badawcze, Nie-metoda, Najbardziej ambitne wyzwanie
Zakończenie
Słowniczek wybranych terminów
Nota bibliograficzna
Bibliografia
Indeks
Summary
HUMANISTYKA
