Epoka rządów Sewerów (193–235 r.) – ostatniej dynastii pryncypatu, cieszy się niezmiennie dużym zainteresowaniem czytelników (i badaczy) ze względu na jej przełomowe znaczenie w dziejach Rzymu. Utrwalany od czasów Augusta (przez kolejnych princepsów) porządek państwa oparty był na zasadzie współpracy cesarza z senatem i dogmacie ekspansji terytorialnej. Realizacja tych standardów zapewniała cesarzowi obwołanie go dobrym princepsem (princeps bonus) i deifikację, natomiast ich niewypełnienie groziło uznaniem cesarza za złego (princeps malus) i pośmiertnym skazaniem go przez senat na damnatio memoriae. W administracji państwa dominującą rolę odgrywali przedstawiciele elity społeczeństwa, czyli członkowie stanu senatorskiego, w drugiej zaś kolejności stanu ekwickiego. Relacje princepsów z senatem pogorszyły się wraz z uzurpacjami i wojnami domowymi, które były niemal stałym elementem za rządów Sewerów. Cesarze z tej dynastii władzę sprawowali dzięki współpracy z armią, w której dowódcami byli zarówno senatorowie, jak i ekwici. Znamienne były słowa wypowiedziane przez Septimiusa Severusa do synów, Caracalli i Gety, na łożu śmierci: „Żyjcie w zgodzie, wzbogacajcie żołnierzy, a całą resztą pogardzajcie” (Cassius Dio 77, 15, 2). Relacje Sewerów z senatem tylko okresowo można było uznać za dobre, choć princepsi cały czas wprowadzali do niego swoich protegowanych, próbując przekształcić ten organ w posłuszne sobie narzędzie. Rządy władców tej dynastii można tym samym uznać za przełomowe, a ich samych za prekursorów dominatu.
Niniejsza monografia jest podsumowaniem kilkuletnich badań, których wyniki systematycznie publikowałam w języku angielskim w czasopiśmie Eos (w latach 2019–2023). Stanowi ukłon w stronę polskiego Czytelnika niemającego kontaktu z literaturą światową. Została poświęcona armii rzymskiej, a konkretnie jednemu ze stanowisk oficerskich – trybunatowi wojskowemu (tribunatus militum). Funkcja ta była obejmowana w młodym wieku i pełniły ją osoby stanu senatorskiego (laticlavii) oraz ekwickiego (angusticlavii). Mając na uwadze, że wojsko było ważnym filarem władzy dynastii, należy zakładać wyjątkowe kariery osób z nim związanych. Analiza ich cursus honorum jest podstawą badawczą pracy. Niniejsza monografia utrzymuje się tym samym w głównym nurcie moich badań i jest suplementarna do wcześniejszych prac o senacie i stanie senatorskim w epoce Sewerów.
Ze wstępu
Praefatio
Rozdział I Zagadnienia wprowadzające 1. Nomenklatura trybunów wojskowych w inskrypcjach 2. Nominacje trybunów 3. Zestawienia liczbowe 4. Pochodzenie terytorialne i społeczne trybunów Wnioski
Rozdział II Wyróżnienia specjalne (dona militaria, adlectiones, commendatio Augusti) 1. Dona militaria 2. Adlectiones 3. Commendatio Augusti Wnioski
Rozdział III Wyższe dowództwa wojskowe (legatus legionis, praepositus, dux) 1. Legatus legionis, praepositus, dux – uwarunkowania 2. Legatus legionis 3. Praepositus 4. Dux 5. Viri militares w epoce Sewerów 6. Czy armią rzymską dowodzili dyletanci? Wnioski
Rozdział IV Namiestnictwa prowincji pretorskich i konsularnych 1. Uwarunkowania administracyjne 2. Zestawienia tabelaryczne cursus honorum 3. Szczegółowa analiza etapowa A. Laticlavii B. Angusticlavii Wnioski
Zakończenie – Modele karier tribuni laticlavii i tribuni angusticlavii Appendix – Lista trybunów wojskowych
Bibliografia Wykaz skrótów Wykaz tabel Indeks postaci antycznych Abstrakt Abstract
Pliki cookies i pokrewne im technologie umożliwiają poprawne działanie strony i pomagają dostosować ofertę do Twoich potrzeb. Możemy wykorzystywać pliki cookies własne oraz naszych partnerów w celach analitycznych i marketingowych, również w celu dopasowania treści reklamowych do Twoich preferencji. Możesz zaakceptować wykorzystanie wszystkich tych plików lub dostosować użycie plików do swoich preferencji.
