Rok wydania 2024
Jednym z elementarnych standardów współczesnego demokratycznego państwa – kluczowym elementem praw każdego człowieka – jest zagwarantowanie równości płci wszystkim obywatelom. Fundamentem tejże równości jest założenie, że zarówno kobiety, jak i mężczyźni nie mogą być dyskryminowani ze względu na płeć. Równość płci ma charakter wielowymiarowy i jest obecna w każdym aspekcie funkcjonowania jednostek, obejmując wszystkie sfery społecznego funkcjonowania. W ostatnich latach poświęcano coraz więcej uwagi różnym aspektom bezpieczeństwa oraz zachodzącym między nimi relacjom – szczególnie dotyczyło to bezpieczeństwa ludzkiego w wielu jego obszarach. Obserwowano coraz większe zaangażowanie różnorodnych instytucji na rzecz praw człowieka oraz równości płci. W konsekwencji konieczność przeciwdziałania nierównościom płci została uwzględniona w agendzie działań na poziomie międzynarodowym i krajowym, implikując również zmiany w środowisku wojskowym. Tym samym od połowy lat 90. XX wieku przyjęto szereg istotnych deklaracji, rezolucji, polityk i programów, w których określono liczne cele i zasady dotyczące równości płci. Stworzono przestrzeń do dyskusji i debat na temat konieczności wzmocnienia pozycji kobiet, umożliwienia im dostępu do różnych zawodów, przeciwdziałania wszelkim formom przemocy i dyskryminacji zarówno w domu, jak i w pracy, rozwijania ich zdolności przywódczych czy równej płacy za tę samą pracę.
Siły zbrojne są organizacją, która w przeszłości była silnie powiązana z modelem hegemonicznej męskości, pozostawiając ograniczoną przestrzeń dla kobiet . Historycznie, w wyniku konserwatywnych modeli polityki, uwarunkowań kulturowych i stereotypów społecznych, kobiety były niedostatecznie reprezentowane w siłach zbrojnych . Wspomniane ugruntowane przekonania i stereotypy sprawiły, że do końca XX wieku dominującą rolę w siłach zbrojnych odgrywali mężczyźni. Dopiero z początkiem XXI wieku wszystkie państwa członkowskie Sojuszu Północnoatlantyckiego (NATO) zwiększyły liczbę kobiet w strukturach armii. W ciągu ostatnich dekad zniesiono liczne ograniczenia, a kobiety uzyskały zarówno szerszy dostęp do edukacji wojskowej, jak i stanowisk i funkcji.
Głównym celem pracy była analiza przebiegu procesu wdrażania polityki równościowej w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, ze szczególnym naciskiem na nieuwzględnienie zagadnień dotyczących polityki równościowej w dokumentach normatywnych i rozwiązań systemowych istotnych dla udanego wdrożenia tejże polityki.
Ze wstępu
Rozdział 1
Równość płci z perspektywy bezpieczeństwa. Teoretyczne aspekty badań
Bezpieczeństwo jako przedmiot badań
Płeć jako kategoria badawcza
Siły zbrojne w kształtowaniu bezpieczeństwa państwa – konceptualizacja pojęć
Kobiety i bezpieczeństwo w perspektywie feministycznej
Rozdział 2
Polityka równościowa w prawie międzynarodowym i krajowym
Równość płci – definicja i istota
Równość płci z perspektywy Organizacji Narodów Zjednoczonych
Polityka Unii Europejskiej w zakresie równości płci
Krajowe regulacje prawne w zakresie polityki równościowej
Rozdział 3
Gender mainstreaming jako kluczowa strategia dla osiągnięcia równości płci
Definicja i istota gender mainstreaming
Kluczowe aspekty uwzględniania aspektu płci w procesie planowania
Narzędzia strategii gender mainstreaming
Zastosowanie strategii gender mainstreaming na przykładzie Sił Zbrojnych RP
Rozdział 4
Kluczowe aspekty służby kobiet w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
Równość płci z pespektywy Traktatu Północnoatlantyckiego
Krajowy Plan Działania na rzecz realizacji Agendy ONZ dotyczącej kobiet, pokoju i bezpieczeństwa jako kluczowe narzędzie wspierające włączenie kobiet w aspekty bezpieczeństwa
Uwarunkowania służby kobiet w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
Udział kobiet żołnierzy w misjach pokojowych i stabilizacyjnych
Działalność organów przedstawicielskich ds. Równego traktowania w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
Rozdział 5
Wybrane problemy służby kobiet w siłach zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
Proces rekrutacji, przebiegu służby i opiniowania kobiet w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
Rozwiązania strukturalne w doborze stanowisk i planowaniu rozwoju zawodowego kobiet żołnierzy
Procedury wyznaczające kanony zachowań i relacji między płciami w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
Świadomość polityki równościowej w łańcuchu dowodzenia w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
Zakończenie
Bibliografia
Aneks
Spis tabel i wykresów
