Publikacja dostępna też w
Rok wydania 2017
Pogranicze jest pojęciem, które stanowi przedmiot intensywnych badań wielu dyscyplin nauk humanistycznych i społecznych od początku lat dziewięćdziesiątych. W konsekwencji skłania także medioznawców do zajmowania się problemami funkcjonowania
mediów na pograniczach oraz do badania
pogranicza w różnych
mediach.
Prezentowana monografia jest zaproszeniem do zapoznania się z powyższymi problemami w ujęciu interdyscyplinarnym. Składa się więc z dwóch części: Pogranicze w mediach i Media na pograniczu. Taki podział uwarunkowany jest szerokim spektrum eksploracji rozumienia pogranicza, które postrzegane jest tradycyjnie jako obszar geograficzno-przestrzenny, bądź też symbolicznie, gdzie traktowane jest bądź jako kontakt społeczno-kulturowy między dwoma lub więcej narodami, albo grupami etnicznymi, bądź też jako miejsce kształtowania się nowego człowieka i jego kultury.
Na opracowanie składa się dwadzieścia jeden artykułów, których autorzy za bazę swych rozważań obrali różne rozumienie pojęcia pogranicza. Każdy z nich starał się wskazać pewien istotny aspekt medialnego procesu społecznego komunikowania. Wychodzimy bowiem z założenia, że media stanowią nie tylko istotny kanał komunikacji, ale i podmiot kształtujący obrazy różnych państw, narodów, kultur. Środki masowego przekazu utrwalają lub obalają stereotypy, przyczyniając się do procesów homogenizacji i heterogenizacji globalnej kultury. W procesach tych biorą udział zróżnicowane media globalne, krajowe, regionalne i lokalne. W tomie zaprezentowane są więc rozważania dotyczące mediów mających stanowić punkt odniesienia w sytuacji zróżnicowania i wielości definiowania pograniczy.
Ze wstępu
Część I
Pogranicze w mediach
Natasza Doiczman
Stereotyp „eurosieroty”. Medialny wizerunek młodzieży pochodzącej z rodzin rozłącznych
przestrzennie | The stereotype of the “Euro-orphan”. The media picture of teenagers from
migrant families
Sebastian Fikus
Społeczność, która przestała być mniejszością | A community that has ceased to be
a minority
Sławomir Iwasiów
Tożsamość lokalna a konstruktywizm. Zarys badań medioznawczych | Local identity and
constructivism. A sketch of media research
Beata Kędzia-Klebeko
O interkulturowości w perspektywie mediologii Régisa Debraya | On interculturality from
the perspective of Régis Debray’s mediology
Lesław Krzyżak
Duchowni w mediach nurtu prawicowego i liberalnego | Clerics in the mainstream of
right-wing and liberal media
Urszula Kuźnik
„Pogranicza” w fotografii dziennikarskiej i dokumentalnej – analiza wybranych przykładów
| “Pogranicza” in journalistic and documentary photography – an analysis of selected
examples
Katarzyna Lewandowka
Media bez odbiorcy? Język kaszubski wobec wyzwań polityki językowej – na przykładzie
gminy Parchowo (powiat bytowski) | The media without the audience? The Kashubian
language facing the challenge of language policy – based on the case study of Parchowo
commune (Bytów county)
Agata Malecha, Justyna Kuświk
Mieszkańcy Szczecina w analizach psychologiczno-socjologicznych – przegląd badań
| Inhabitants of Szczecin in psychological and sociological analyses – a research overview
Lidia Pokrzycka
Media na pograniczu kultur. Działalność „Iceland News Polska” w Islandii | Media on the
border of cultures. The activities of “Iceland News Polska” in Iceland
Angelo Sollano
Adaptacja formatów telewizyjnych: zamykanie się w terytorialnych granicach kultury
narodowej czy otwarcie na glokalny świat? | The adaptation of international TV formats:
defending the borders of national culture or opening to the glocal world?
Magdalena Steciąg
Krajobraz kulturowo-językowy zachodniego pogranicza w reportażu gonzo
Ziemowita Szczerka | The linguistic and cultural landscape of Polish Western borderland
in Ziemowit Szczerk’s gonzo journalism
C z ę ś ć I I
Media na pograniczu
Ilona Biernacka - Ligięza
Globalne konteksty lokalnej sfery publicznej | Global contexts of the local public sphere
Irena Climova
Rola polskojęzycznych mediów w zachowaniu kulturowej tożsamości Polaków na Litwie
na przykładzie dziennika „Kurier Wileński” („Czerwony Sztandar”) | The role of
Polish-language media in maintaining the cultural identity of Poles in Lithuania. Based on
the daily “Kurier Wileński” (“Czerwony Sztandar”)
Dagmara Głuszek - Szafraniec
Nadawcy publiczni regionów autonomicznych w Hiszpanii | Public broadcasters in the
autonomous regions in Spain
Janusz Gołota
„Gość Puszczański” – tygodnik poświęcony sprawom kurpiowskim, mazurskim i innym
dotyczącym pogranicza | “Gość Puszczański” – a weekly focused on the matters of
Kurpie, Masuria, and other borderland issues
Wojciech Kajtoch, Mateusz Flont
„Chaos” na pograniczu – polskojęzyczny artzin w Wilnie | “Chaos” at the borderland –
a Polish-language artzine in Vilnius
Paweł Kuca
Pogranicze i jego wymiary w wybranych mediach województwa podkarpackiego | The
Borderland and its dimensions in selected media of Podkarpackie voivodship
Paulina Olechowska
Media transgraniczne polsko-czeskiego pogranicza na przykładzie audycji telewizyjnej
„Hranice dokoˇrán – Rozmówki polsko-czeskie” | The transnational media of the
Polish-Czech borderland based on the case study of the television programe
“Hranice dokoˇrán – Rozmówki polsko-czeskie”
Ewa Pajewska
Charakterystyka komunikacyjna polskojęzycznego serwisu informacyjnego „Wydarzenia”
w ˇCeském Rozhlase Ostrava / Czeskim Radiu Ostrawa. Polacy po obu stronach Olzy
| The characteristics of the communication in the Polish-language newscast “Wydarzenia”
in the Czech Radio Ostrava. Poles on both sides of the Olza river
Agnieszka Szlachta
Leksykalno-pragmatyczna specyfika audycji radiowych (na przykładzie wybranych audycji
poświęconych pograniczu polsko-niemieckiemu w Radiu Szczecin) | Lexical-pragmatic
specificity of radio programes (a case study of selected programes dedicated to the
Polish-German borderland in Radio Szczecin)
Magdalena Żmijkowska
Problematyka pogranicza na łamach „Gazety Olsztyńskiej” w latach 1989–2004
| Borderland issues in the pages of “Gazeta Olsztyńska” in the years 1989–2004
Podsumowanie
Noty o autorach